پهنه‌بندی پتانسیل سیل‌خیزی حوضه آبریز کنجانچم

ویژگی‌ هندسی آبخیزها در مطالعات و برآوردهای سیلاب بسیار مورد توجه است. این مشخصه در حوضه‌های فاقد آمار مهم‌ترین نقش را در برآوردهای هیدرولوژی دارد. تنوع آبخیزهای کشور به لحاظ شرایط اقلیمی، پوشش گیاهی، خاک و زمین‌شناسی و نبود ایستگاه‌های هیدرومتری، مسئله اساسی در عدم برآورد صحیح پیش‌بینی‌های سیلاب است. در این تحقیق، حوضه آبریز کنجانچم در استان ایلام به 29 زیرحوضه تقسیم شده و برای هر زیرحوضه 28 پارامتر ژئومتری، فیزیوگرافی، نفوذپذیری و اقلیمی ـ مانند مساحت، محیط، طول و شیب آبراهه اصلی، طول و شیب حوضه، زمان تمرکز، ضریب شکل و متغیر بارش، تاج پوشش گیاهی، CN، دبی‌ـ با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS محاسبه شده است. برای تعیین پتانسیل سیل‌خیزی زیرحوضه‌های حوضه آبریز کنجانچم از روش‌های آماری تحلیل عاملی و تحلیل خوشه‌ای استفاده شد، به گونه‌ای که داده‌های 28 متغیر زیرحوضه‌‌ها به‌وسیله نرم‌افزار SPSS پردازش گردیدند و در قالب 5 عامل اصلی (شکل، آبراهه، شیب، زهکشی و رواناب) خلاصه‌سازی شدند. نتایج به‌دست آمده بیانگر این است که عامل شکل با مقدار ویژه 75/9 مهم‌ترین عامل در سیل‌خیزی حوضه مورد مطالعه به‌شمار می‌آید. عوامل آبراهه، شیب، زهکشی و رواناب به ترتیب با مقدار ویژه 55/6، 45/3، 51/2، 26/2 به ترتیب اولویت در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. سپس براساس امتیاز عاملی منطقه مورد مطالعه به 5 دسته سیل‌خیزی زیاد، نسبتاً زیاد، متوسط، نسبتاً کم و کم‌ تقسیم ‌گردید و سرانجام نقشه پهنه‌بندی پتانسیل سیل‌خیزی زیرحوضه‌ها در محیط GIS ترسیم شد.